در استان کرمانشاه، میزان فرسایش و رسوبدهی حوزه های آبخیز بسیار بیش تر از فرسایش مجاز می باشد. برای تعدیل این شرایط سالانه حجم و سطح قابل توجهی از عملیات آبخیزداری در این عرصه ها اجرا می شود. به منظور ارزیابی اثر عملیات مکانیکی و زیستی آبخیزداری بر مهار فرسایش و کاهش تولید رسوب حوزه های آبخیز، این پروژه تحقیقاتی در حوزه آبخیز حاجی آباد کنگاور انجام شد. عملیات آبخیزداری انجام شده شامل بندهای گابیونی و خشکه چین، کانال های ذخیره و نیز عملیات کپه کاری و کاشت بادام و مو بود. برای ارزیابی اثر اقدامات آبخیزداری، ضمن بررسی تغییرات پوشش گیاهی در عرصه های عملیات زیستی آبخیزداری، ارزیابی وضعیت فرسایش خاک و تولید رسوب به کمک مدل پسیاک اصلاح شده و نیز حجم سنجی رسوبات در پشت سازه های مکانیکی انجام شد. نتایج ارزیابی نشان داد که عملیات کپه کاری و بذرکاری درختان مثمر بادام و مو توانسته است، ضمن افزایش ظرفیت تولید زی توده خشک مرتع به میزان 100 کیلوگرم در هکتار، میزان فرسایش و رسوب را به ترتیب به میزان 15 و هشت درصد کاهش دهد. اگرچه اعمال عملیات مکانیکی احداث گابیون و خشکه چین در یکی از زیرحوضه ها (h2 ) که عامل اصلی فرسایش مرتبط با فرسایش کناره ای، توانسته است فرسایش خاک و تولید رسوب را به میزان 13 درصد تقلیل دهد. در مجموع اعمال عملیات مکانیکی آبخیزداری در کل حوضه توانست که میزان فرسایش و تولید رسوب حوضه را در طول سه سال اجرا به میزان کم تر از یک درصد کاهش دهد. عامل اصلی کم بودن کارائی عملیات آبخیزداری، بویژه عملیات مکانیکی، در حوضه یاد شده کم بودن پتانسیل تولید رسوب و فرسایش در حوضه یاد شده بود.

مقوله ارزیابی، یکی از ارکان اساسی اجرای پروژها بوده، که به عنوان ابزاری برای بررسی میزان اثربخشی آن ها به شمار می رود. انجام این مهم به خصوص در رابطه با اقدامات آبخیزداری، مستلزم ارزیابی پروژه در قبل و بعد از اجرای عملیات آبخیزداری است. در حوضه هایی که ارزیابی قبل از اجرا انجام نشده است، کار ارزیابی با مشکل مواجه می شود. روش عملی در برطرف نمودن این مساله شبیه سازی حوضه با استفاده از مدل های ریاضی است. این پژوهش با هدف ارزیابی تاثیر حوضچه های ذخیره آب بر روی تغییر رفتار حوضه در کاهش سیلاب و سیل‍خیزی حوضه دادآباد صورت گرفت. روش کار در گام نخست بر اساس نقشه برداری و بررسی حجم عملیات سازه‍ های اجرا شده، و آگاهی از تعداد، وضعیت و مشخصات آن ها می باشد. در مرحله بعد با استفاده از مدل ریاضی HEC-HMS نسبت به برآورد سیلاب اقدام شد. نتایج حاصل از شبیه سازی و مقایسه هیدروگراف های مشاهداتی و شبیه سازی شده نشان داد، مدل از کارایی لازم برای شبیه سازی حوضه دادآباد برخوردار بوده و به پارامترهای شماره منحنی و تلفات اولیه حساسیت زیادی دارد. با محاسبه حجم مخازن، قابلیت آن ها در ذخیره سازی رواناب و سیلاب و کاهش خطر سیلاب برای اراضی پایین دست مورد بررسی قرار گرفت. به منظور تعیین پاسخ حوضه در مقابل رگبارهای طرح، با اعمال تغییرات ایجاد شده در ورودی های مدل، اقدام به شبیه سازی رفتار سیلاب برای دوره بازگشت های دو، پنج، 10، 25، 50 و 100 ساله در قبل و بعد از اقدامات آبخیزداری شد. نتایج نشان داد که در دوره بازگشت های پایین، حوضچه های ذخیره آب، از توانایی لازم برای ذخیره سازی رواناب و کاهش دبی اوج سیلاب برخوردارند، اما با افزایش دوره بازگشت، نقش این اقدامات در مهار سیلاب و کاهش دبی اوج کاهش می یابد. حوضچه های احداث شده در مجموع قادرند روانابی با ارتفاع 13.12 میلی متر معادل 236645 مترمکعب را ذخیره و کنترل نمایند.

ارزیابی نگرش آبخیزنشینان به طرح های حفاظت خاک و آبخیزداری از پیش نیازهای موفقیت این طرح ها است. پژوهش حاضر بررسی مقطعی با هدف شناخت ابعاد نگرش آبخیزنشینان به عملیات آبخیزداری در استان خراسان رضوی طرح ریزی شده است. داده های این پژوهش با استفاده از پرسش نامه ی ساختاریافته جمع آوری شد که با مصاحبه ی حضوری با 60 پاسخ گو با کاربرد نمونه برداری تصادفی از دو حوزه ی آبخیز سد شهید یعقوبی و عمارت انتخاب شده بودند. اطلاعات با آمار توصیفی و تحلیل عاملی بررسی شد. نتایج نشان داد که دانش افراد به عملیات آبخیزداری زیاد است. نتایج نشان دهنده ی نگرش متوسط ساکنان آبخیز های برگزیده شده به آبخیزداری بود. نتایج تحلیل عاملی نیز مؤید آن بود که ابعاد نگرش افراد به عملیات آبخیزداری به ترتیب و بر اساس تأثیرگذاری در چهار عامل اقتصادی، اجتماعی، خدماتی و آموزشی قابل بیان است. تحلیل عاملی نشان داد که 66% تغییرات نگرش پاسخگو، به وسیله ی چهار عامل یادشده صورت می پذیرد.

افزایش رو به رشد تلفات منابع آب و خاک حوزه های آبخیز در چند دهه اخیر در اثر بهره برداری غیراصولی از منابع شدت فزاینده ای یافته است. این موضوع ضمن تشدید وقوع سیلاب ها و افزایش نرخ تولید رسوب و کاهش عمر مفید مخازن سدها، موجبات کاهش تولید و تلفات سرمایه های ملی کشور را فراهم نموده است. این پژوهش با هدف ارزیابی تاثیر عملیات مکانیکی بر رفتار هیدرولوژی حوزه بر اساس شاخص سیلاب و سیلخیزی انجام شده است. روش کار بر اساس عملیات صحرایی و ثبت مشخصات مکانی و فیزیکی سازه های احداث شده انجام گرفته است. در مرحله بعد با استفاده از مدل SCS و شبیه سازی سیلاب حوزه، بررسی تاثیر سازه ها در کنترل سیلاب و رواناب حوزه مطالعه گردیده است. بررسی ها نشان داد که مخزن سازه های احداث شده با حجمی حدود 471 مترمکعب، ضمن ذخیره رواناب و تاثیر بر نفوذ عمقی جریان رواناب، قادر به کنترل سیلابی با دوره بازگشت حدود 25 سال می باشد. تحلیل نتایج داده های سیلاب حاصل از مدلSCS  در شرایط طبیعی و مقایسه آماری آن با داده های سیلاب شبیه سازی شده با عملیات آبخیزداری بیانگر تفاوت معنی دار داده ها در سطح 99 درصد بود. با استفاده از نتایج بدست آمده، مدلی جهت برآورد نسبی تعداد سازه های مورد نیاز متناسب با اهداف طرح پیشنهاد گردیده است.

پیش بینی و هشدار سیلاب، قبل از وقوع آن یکی از راه های موثر کاهش خسارت سیل می باشد. در مقاله حاضر اثر عملیات آبخیزداری بر زمان پیش هشدار حوضه گلابدره - دربند با استفاده از مدل HEC-HMS مورد ارزیابی قرار گرفته است. بدین منظور مدل فوق برای شرایط حوضه گلابدره - دربند واسنجی و صحت یابی گردیده است. واسنجی و صحت یابی مدل برای دوره های قبل و بعد از انجام عملیات آبخیزداری صورت پذیرفته و در هر دوره دو سیلاب و رگبار رخ داده موجود، مورد استفاده قرار گرفته است. بر مبنای مدل واسنجی و صحت یابی شده، شبیه سازی سیلاب های با دوره بازگشت مختلف انجام یافته و پس از تعیین حد آستانه هشدار سیلاب، زمان پیش هشدار این سیلاب ها برآورد گردید. مقایسه زمان پیش هشدار سیلاب های با دوره بازگشت مختلف، در دوره های قبل و بعد از انجام عملیات آبخیزداری نشان داد که تغییر کاربری اراضی ناشی از عملیات آبخیزداری منجر به افزایش زمان پیش هشدار سیل در دوره بازگشت های مختلف گردیده است. به طوری که مقدار آن برای سیلاب 50 ساله از 11 دقیقه به 15 دقیقه (در حدود 26%) افزایش یافته است. این در حالی است که با افزایش دوره بازگشت مدت زمان هشدار سیل کاهش می یابد.